Karl Gustav Jung
XTRAT :: PSIHOLOGIJA :: Karl Gustav Jung
Strana 1 od 1
Karl Gustav Jung
Home Sadašnjost i budućnost KARL GUSTAV JUNG
KARL GUSTAV JUNG |
Autor Administrator | |
Karl Gustav Jung rođen je 1875. u Kesvilu, malom mestu u Švajcarskoj. Jungovi preci, i sa očeve i sa majčine strane, bavili su se intelektualnim pozivima. Jungov otac bio je protestantski sveštenik, u kome se čitavog života vodio sukob između nestabilne vere i preteranog osećanja dužnosti. Ovaj unutrašnji sukob proširivao se i na brak Jungovih roditelja, koji je jedno vreme tokom Jungovog detinjstva bio u ozbiljnoj krizi, i na njega ostavio mučan utisak. Ovo se kasnje ispoljilo u njegovim religioznim preokupacijama, gotovo neprekidnim bavljenjem moralnom problematikom u toku čitave njegove naučne delatnosti u oblasti psihologije i psihijatrije. Nakon završenih medicinskih studija Jung se opredelio za tada ni malo privlačnu specijalizaciju psihijatrije. Njegova odluka je bila nepokolebljiva i konačna jer je kako je rekao u svojoj autobiografiji 'Sećanja, snovi, razmišljanja': ''Ovde je bilo konačno mesto na kome je sukob prirode i duha postajao događaj. Avantura mog duhovnog razvoja počela je time što sam postao psihijatar.'' Sa dvadeset pet godina, decembra 1900. god. Jung postaje asistent na Psihijatrijskoj klinici Ciriškog univerziteta, u bolnici kojom je upravljao Eugen Blojler, tvorac pojma šizofrenija i čovek koji je predstavljao pojam evropske psihijtrije toga doba. Godina njegovog stupanja na Cirišku kliniku može da se obeleži kao godina početka njegovog dugog i plodnog naučnog rada. 1902. doktorat je stekao interesantnom tezom '' Prilog pozanavanju psihologije i patologije okultnih fenomena.'' Posle nekoliko publikacija o histeriji, maniji, simulaciji, svetsku slavu i brojne pozive u inostranstvo mu donosi rad iz 1904. god. '' Eksperimentalna istraživanja o asocijacijama kod zdravih'' do dans poznat i u kliničkim istraživanjima korišćen kao Jungov asocijativni test. 1907. u Beču desio se sudbonosni susret sa Sigmundom Frojdom. Ovaj susret je značio prelom u Jungovom ličnom i u profesionalonom životu i njegovim daljim naučnim doprinosima. Nekoliko godina pre ovog susreta Jung je postajao sve nezadovoljniji načinom na koji se razmišljalo i radilo na Ciriškoj klinici – gde su se psihijatrjska istraživanja svodila na puko davanje dijagnoze, opisivanje simtoma i statistiku, ne vodeći dovoljno računa o ličnosti pacijenata. U svojim radovima iz 1907. i 1908. godine Jung je odlučno zauzeo stav da je psihijatrija dijalog između bolesne psihe i psihe lekara, koja se označava kao normalna. Njegova nastojanja išla su ka tome da pokažu kako halucinacije i sumanute ideje nisu samo specifični simptomi duševne bolesti, već i da imaju jedan ljudski smisao. Ovaj zaokret bio je podjednako značajan kako za njegov dalji psihijatrijski rad, i istovremeno za razvoj psihijatrijeske nauke u celini. U tom smislu, u Frojdu je pronašao podršku i podstrek u istraživnju onog što je najličnije u psihi bolesnog čoveka. Frojd i Jung bili su zaista prvi koji su u psihijatriju uveli čisto psiholoska pitanja. Nakon nekoliko godina plodne saradnje i intenzivnog razmenjivanja naučnog iskustva sa Frojdom, koji ga je dugo smatrao svojim naslednikom, a zatim zajedničkog putovanja u Ameriku, gde su bili pozvani da održe predavanja iz psihoanalize – došlo je do neslaganja i sukoba. Do konačnog raskida saradnje doslo je 1912. nakon objavljivanja Jungove knjige ''Preobražaji i simboli libida'' u kojoj je otvoreno izneo svoje neslaganje sa nekim osnovnim Frojdovim stavovima. Jung je potom nastavio sopstvenim putem, označavajući svoje učenje kao '' analitičku'', odnosno '' kompleksnu psihologiju'', kako bi se razlikovalo od Frojdove psihoanalize. U godinama koje će uslediti Jung će otkriti potpuno nove i nepoznate oblasti psihičkog života zdravog i bolesnog čoveka. Otkriće: kolektivno nesvesno, u okviru koga postoje arhetipi i arhetipske predstave – među kojima se posebno izdvaja Sebstvo, o kome se može govoriti kao o središnjem arhetipu uređenja; zatim posebne strukture u okviru pojedinačne psihe kao sto su Senka, Persona i par Anima/Animus; šire i dublje značenje snova; tipove ličnost (introvertne i ekstravertne); individuacioni proces, itd, što će pratiti niz novih publikacija. Na osnovu svojih istraživanja o kolektivno nesvesnom i njegove fenomenologije, Jung je postao svestan potrebe da ode na veća putovanja da bi, u neposrednom kontaktu sa primitivnim narodima, produbio svoje studije. - 1921. godine proveo je duži period u Severnoj Africi, - 1924/1925. godine proučavao je Pueblo-Indijance u Arizoni i Novom Meksiku, - 1926. bio je član velike istraživacke ekspedicije u Keniji, - 1937. posetio je Indiju Zapanjujuća sličnost između sadržaja nesvesnog modernog evropskog čoveka i izvesnih manifestacija primitvne psihe i njenih motiva naterale su Junga da produbi i razgrana svoja etnološka i religiozno-psihološka istraživanja. Prijateljstva sa Rihardom Vilhelmom, tadašnjim direktorom Frankfurtskog instituta za Kinu, koji je na nemački preveo sva veća dela kineske filozofije i pesništva, Hajnrihom Cimerom, nemačkim indologom, i mađarskim istraživačem mitova Karlom Kenrenjijem, dovela su do objavljivnja niza zajedničkih rasprava iz psihološke, filozofske i religiozne oblasti Dalekog istoka. Poslednjih dvadeset godina svog života Jung je posvetio uporednoj religiji, mitologiji, simbolici, alhemiji i duhovnim problemima atomskog doba, a takođe i psihološkim istraživnjima umetnosti i velikih umetnika XIX i XX veka, među kojima se naročito ističu studije o Pikasu i Džojsu. Jung je napisao više od 200 radova, koji su prevedeni na skoro sve evropske jezike, i mnoge neevropske. Među najznacajnijim su svakako: ''Psihološki tipovi'', ''Odnos između Ja i nesvesnog'', ''Psihologija i religija'', '' Psihologija i alhemija'', ''Simbolika duha'', ''Ajon'' – o istraživnju istorije simbola, ''Studija o arhetipovima'', '' Jedan moderan mit'', itd. Jung je obogatio i mnoge druge oblasti kulturnog stvaralaštva, tako da interesovanje za njegovo delo neprekido raste. U Cirihu je 1948.godine osnovan Jungov institut, na kome najpoznatiji stručnjaci Evrope drže kurseve od medicinske patologije, socijalnih nauka do religije i mitologije. Poslednje godine zivota Jung je proveo u malom mestu Kisnahtu pored Ciriha. Umro je 1961. godine u osamdeset šestoj godini života. '' Za razliku od Frojda koji je bio i ostao revolucionar u samo jednom dobu, upravo u XX veku, Karl Gustav Jung, manje revolucionar, više vidovnjak i pomalo prorok doneo je svetu darove koji će tek u budućnosti biti otkriveni'' – kaže Vladeta Jerotić u pogovoru knjige '' Sećanja, snovi, razmišljanja''. |
Re: Karl Gustav Jung
Carl Gustav Jung (Kesswill, 26.7. 1875. - Küssnach kraj Züricha, 6.6. 1961.), švicarski psiholog i psihijatarCarl Gustav Jung
Doktorirao je medicinu u Baselu. Godine 1904. razradio je metodu testiranja koja je postala standardni postupak u otkrivanju "kompleksa". Začetnik je tzv. analitičke psihologije
u kojoj se razlikuju dva sloja nesvjesnoga : osobno nesvjesno i
kolektivno nesvjesno (rjeđe korišteni naziv je "arhetipska
psihologija"- no, taj se nazivak rabi i za varijantu jungovske
psihologije koju je razvio moderni Jungov nastavljač James Hillman). Jungova psihologija dala je značajne rezultate u interpretaciji mitoloških i religijskih simbola. Njegova djela imaju snažan utjecaj u mnogim područjima kulturnog stvaralaštva (Jungov je utjecaj vidljiv, npr. u djelima Mircea Eliadea, Josepha Campbella, Ericha Neumanna, Hermanna Hessea,..).
Osnove Jungove psihologije
Jung je svoju inačicu psihoanalize razvijao nakon raskida s Freudom,
praktički do konca života. Budući da je neke od osnovnih pojmova
mijenjao tijekom vremena, te da se u korpusu njegovih sabranih djela
može naći više zbunjujuće protuslovnih definicija temeljnih ideja,
ovdje će biti prikazani temeljci Jungove psihologije u njenom završnome
obliku. Također, Jungova psihologija opterećena je i nazovislovnom
zbrkom: najčešći pojam u porabi je «analitička psihologija», katkad
«dubinska psihologija», a nerijetko (što je, možda, i najprimjereniji
nazivak) i «arhetipska psihologija»- iako se taj termin koristi i za
opis oblika psihologije što ga je razvio Jungov učenik James Hillman.
Jungov model psihe uključuje nekoliko glavnih sastavnica:
Posljednji dio je i najkontroverzniji, te odvaja Jungovu psihologiju
od ostalih varijanti psihoanalize i približava ju drevnim okultnim i
mudrosnim učenjima. Po istraživanjima povjesničara Jungove misli,
izgleda da su se dva toka susrela u Jungovoj definiciji kolektivnoga
nesvjesnoga: zastarjela vitalistička medicina kakva se poučavala na
sveučilištu u Zurichu
koncem 19. stoljeća i u kojoj se sreće pojam «praslika» (Urbilder) što
navodno generiraju osobne ljudske sklonosti; druga je indijska
upanišadska tradicija, te zapadne okultne struje gnoze, hermetizma i alkemije. Jung je kolektivno nesvjesno u početku zamišljao kao skladište nesvjesnih psihičkih sadržaja koji bi bili odlika pojedinih nacija, «rasa» ili kultura, u skladu s neoromantičnim razmišljanjima početka 20. stoljeća. Po tom bi, npr. kolektivno nesvjesno kod psihoanalize Francuza uzrokovalo pojavu drugačijih svjesnih psiholoških obrazaca nego kod, recimo, Norvežana.
No, Jung je vrlo brzo napustio tu sklisku definiciju i prihvatio onu
kojoj bi primjereniji naziv bio univerzalno nesvjesno. Po Jungu,
kolektivno nesvjesno sadrži četiri arhetipa ili univerzalna praoblika
ili obrasca: Jastvo, Animus, Anima i Sjena (doduše, Jung na drugim
mjestima piše da arhetipova ima bezbroj, ponekad pak Sjenu ne stavlja
među arhetipove, a Personu da. No, ovdje će biti dana definicija koja
se najčešće sreće.). Ti su arhetipovi nalik na ideje ili forme u Platonovoj
filozofiji (samo se kod Junga ne mogu izravno percipirati, nego tek u
manifestacijama). Poznavatelji zapadnoga okultizma prepoznaju u
Jungovom pojmu kolektivnoga nesvjesnoga kauzalni plan teozofa, noetički
svijet hermetika te prvu hipostazu neoplatonika.
Doktorirao je medicinu u Baselu. Godine 1904. razradio je metodu testiranja koja je postala standardni postupak u otkrivanju "kompleksa". Začetnik je tzv. analitičke psihologije
u kojoj se razlikuju dva sloja nesvjesnoga : osobno nesvjesno i
kolektivno nesvjesno (rjeđe korišteni naziv je "arhetipska
psihologija"- no, taj se nazivak rabi i za varijantu jungovske
psihologije koju je razvio moderni Jungov nastavljač James Hillman). Jungova psihologija dala je značajne rezultate u interpretaciji mitoloških i religijskih simbola. Njegova djela imaju snažan utjecaj u mnogim područjima kulturnog stvaralaštva (Jungov je utjecaj vidljiv, npr. u djelima Mircea Eliadea, Josepha Campbella, Ericha Neumanna, Hermanna Hessea,..).
Osnove Jungove psihologije
Jung je svoju inačicu psihoanalize razvijao nakon raskida s Freudom,
praktički do konca života. Budući da je neke od osnovnih pojmova
mijenjao tijekom vremena, te da se u korpusu njegovih sabranih djela
može naći više zbunjujuće protuslovnih definicija temeljnih ideja,
ovdje će biti prikazani temeljci Jungove psihologije u njenom završnome
obliku. Također, Jungova psihologija opterećena je i nazovislovnom
zbrkom: najčešći pojam u porabi je «analitička psihologija», katkad
«dubinska psihologija», a nerijetko (što je, možda, i najprimjereniji
nazivak) i «arhetipska psihologija»- iako se taj termin koristi i za
opis oblika psihologije što ga je razvio Jungov učenik James Hillman.
Jungov model psihe uključuje nekoliko glavnih sastavnica:
- ego ili svjesno biće- identično Freudovoj definiciji ega
- osobno nesvjesno ili dinamičko skladište poriva, frustracija, strepnji i želja pojedinca
- kolektivno nesvjesno ili, po Jungu, rezervoar nesvjesnih sadržaja nastao tijekom ljudske evolucije
Posljednji dio je i najkontroverzniji, te odvaja Jungovu psihologiju
od ostalih varijanti psihoanalize i približava ju drevnim okultnim i
mudrosnim učenjima. Po istraživanjima povjesničara Jungove misli,
izgleda da su se dva toka susrela u Jungovoj definiciji kolektivnoga
nesvjesnoga: zastarjela vitalistička medicina kakva se poučavala na
sveučilištu u Zurichu
koncem 19. stoljeća i u kojoj se sreće pojam «praslika» (Urbilder) što
navodno generiraju osobne ljudske sklonosti; druga je indijska
upanišadska tradicija, te zapadne okultne struje gnoze, hermetizma i alkemije. Jung je kolektivno nesvjesno u početku zamišljao kao skladište nesvjesnih psihičkih sadržaja koji bi bili odlika pojedinih nacija, «rasa» ili kultura, u skladu s neoromantičnim razmišljanjima početka 20. stoljeća. Po tom bi, npr. kolektivno nesvjesno kod psihoanalize Francuza uzrokovalo pojavu drugačijih svjesnih psiholoških obrazaca nego kod, recimo, Norvežana.
No, Jung je vrlo brzo napustio tu sklisku definiciju i prihvatio onu
kojoj bi primjereniji naziv bio univerzalno nesvjesno. Po Jungu,
kolektivno nesvjesno sadrži četiri arhetipa ili univerzalna praoblika
ili obrasca: Jastvo, Animus, Anima i Sjena (doduše, Jung na drugim
mjestima piše da arhetipova ima bezbroj, ponekad pak Sjenu ne stavlja
među arhetipove, a Personu da. No, ovdje će biti dana definicija koja
se najčešće sreće.). Ti su arhetipovi nalik na ideje ili forme u Platonovoj
filozofiji (samo se kod Junga ne mogu izravno percipirati, nego tek u
manifestacijama). Poznavatelji zapadnoga okultizma prepoznaju u
Jungovom pojmu kolektivnoga nesvjesnoga kauzalni plan teozofa, noetički
svijet hermetika te prvu hipostazu neoplatonika.
Re: Karl Gustav Jung
Arhetipovi su sljedeći:
Po Jungu, arhetipovi se ukazuju u snovima, sanjarenjima, slobodnim
asocijacijama preko simbola među kojima su najpoznatiji mudri starac
(za Jastvo), kralj (može biti Jastvo, a i Animus- ovisno o surječju),
kraljica (Jastvo, ali i Anima) i sl. Također, važnu ulogu u Jungovoj
psihologiji ima Persona ili maska- lik koji osobnost/personalnost
«navlači» ili su u nj «uvlači» , uglavnom nesvjesno, tijekom saobraćaja
s drugim ljudima i u prilagodbi raznim životnim situacijama. Persona
je, esencijalno, uloga ili maska koju osobnost igra u životu (otac,
domaćica, službenik, vojnik,..).
Cijela se Jungova psihologija može sažetu u jednu riječ:
individuacija. Individuacija je rast personalnosti koja, u iskustvima i
dramama života, kroz susret s arhetipovima dolazi do ostvarene zrelosti
i cjelovitosti. Po Jungu, njegova je vrsta psihologije namijenjena više
ljudima zrelije dobi koji su realizirali svoje osobne ambicije (seks, karijera, obitelj,
društveno priznanje) te se, zasićeni životnim iskustvima, nalaze na
pragu duhovne krize i propitivanja onoga što se često zove «smisao
života». Potencijalni prigovor da, tako definiranoj, njegovoj
psihologiji nedostaje univerzalnost Jung je otklonio tvrdnjom da i
mladi ljudi mogu osjećati snažan poriv za individuacijom, no da se to
ipak češće događa u zrelije životno doba: izuzetci bi bili veoma rano
psihički razvijeni pojedinci, te ljudi takve psihološke konstitucije
kojima su stalnice ljudskoga postojanja-obitelj i karijera- u drugome
planu. Sam je Jung prihvatio Freudov obrazac formiranja osobnosti u
ranim fazama djetinjstva,
no inzistirao je na tome da je Freudova cjelokupna vizura ograničena i
plošna: po Jungu, Freud je u skladu s mehaničko-materijalističkom paradigmom
i svojim «hidrauličkim» modelom psihe zapravo nametnuo parcijalno
vrijednu interpretaciju životnoga rasta kao univerzalnu-ili, stigavši
na pola puta, pomislio je da je prešao sav put.
Jungov obrazac psihičkoga rasta, inkorporirajući Freudov,
predstavlja pojedinca kao biće koje, svjesno i nesvjesno, stremi
ozbiljenju stanja punoće sebstva (nešto nalik na diktum iz Shakespeareovog "Hamleta"-
"Budi vjeran svom istinskomu Ja"). Individuacija je proces u kojem
čovjek, apsorbirajući psihičke energije što emaniraju iz arhetipova
kolektivnoga nesvjesnog u svjesno iskustvo, te nadvladavajući
opstrukciju unutarnjega neprijatelja ili Sjene i time ekspandirajući
polje ego-personalnosti, raste do vrhunca susreta sa simbolima Jastva
(često prikazanima u likovima osnivača religija poput Krista, no,
nerijetko u slikama cjelovitosti kakve je Jung našao u hinduističkim i
budističkim mandalama, geometrijski pravilnim i zaokruženim figurama), ostvarujući time istinski životno ispunjenje i cjelovitost.
U Jungovoj se psihologiji pojavljuju, kao temeljni, još dva pojma:
psihoidnost zbilje i sinkronost ili sinkronicitet. Prvi je Jung
definirao metaforički: po njegovoj su izrijeci psiha
i fizička stvarnost lice i naličje istoga novčića. Ako se išta suvislo
da iščitati iz te tvrdnje, izgleda je je, bar u naznakama, kod Junga
postojala sklonost objektivnom idealizmu: budući da tvarna zbilja
nije projekcija psihe, niti je psiha manifestacija oblika
visokoorganizirane tvari (stari problem um/mozak)- najrealnije je reći
da po Jungu fundamentalna zbilja obuhvaća i sadrži kako mentalne tako i
materijalne elemente, no jedan ne proizlazi iz drugoga. Ovaj
svjetonazor, koji je zapravo nejasan ontološki
i metafizički iskaz, Jung nije do konca razjasnio. Sukladno toj
metafizici, Jung je postulirao i novi prirodni zakon- sinkronost. Po
njemu, radi se o akauzalnim vezama među pojavama u materijalnom
univerzumu i ljudskim psihičkim doživljajima- opet, ovdje pojave idu
«jedna uz drugu» a ne proistječu jedna iz druge. Ilustracije su
najčešće iz područja parapsihologije (telepatija, prekognicija, ..) te disciplina kao astrologija ili I Ching.
Status Jungove psihologije u novije vrijeme ne može se jednoznačno odrediti, no zorna su bar dva trenda: po znanstveno, pa i scijentistički
orijentiranim psiholozima Jung zapravo i nije psiholog nego moderno
utjelovljenje okultnoga metafizičara, žreca i proroka. Po tom je
poimanju cijela zgrada Jungove psihologije bezvrijedno okultno
petljanje, i kao sustav još ranjivija na kritiku od Freudove, u dobroj
mjeri diskreditirane psihoanalize. Budući da su empirijske i
kvantitativne paradigme doživjele procvat u zadnjim desetljećima (kognitivna znanost, medicinsko imaginiranje mozga, neuropsihologija, računalne simulacije biokemijskih uzroka mentalnih poremećaja,..),
Jungov pristup se u novom ozračju doima beznadno zastarjelim i
neznanstvenim. S druge strane, Jungovi su sljedbenici uspjeli u
integraciji analitičke psihologije
u psihijatrijske nastavne planove u većini zapadnih sveučilišta, pa je
Jungov pristup zadobio stanovitu akademsku respektabilnost. No, glavni
utjecaj Junga nije u području medicine ili psihijatrijske terapije
(uostalom, velik je dio jungovskih analitičara stekao diplome ne na
medicinskim studijama, nego na umjetničkima i sličnim specijaliziranima
institutima), već u širem području kulture, a napose u interpretaciji
mitologije, te kao inspiracija u poljima književnosti, filma, vizualnih umjetnosti i sl. Simultano sa slabljenjem utjecaja u znanstvenim krugovima informatičkoga doba, Jungova nazočnost neprekidno raste u svim porama humanistike, a posebice u onome dijelu opće kulturi modernoga doba zasićenome dominantnim materijalizmom i scijentizmom.
Djela
- Jastvo ili «pravi ja» osobe, nadosobni je centar psihe koji ju, na
paradoksalni način, i sadrži. Jung ga je izrijekom izjednačio s Atmanom
iz Chandogya upanišade, Buddha prirodom iz tekstova Zen budizma, Lapisom alkemičara i Nousom Plotina. U tradicijama se, po Jungu, Jastvo manifestira najčešće kao primordijalni čovjek, Adam Kadmon u kabalističkom judaizmu, Mahapurusha u hinduizmu, Antropos u gnosticizmu, Krist kao Logos u kršćanstvu te Buda u budizmu.
- Animus je praslika muškarca u ženi
- Anima je praslika žene u muškarcu
- Sjena je središnja zaprjeka koja koči i uništava pojedinca,
«unutarnji Đavo»- suma autodestruktivnih i konstriktivnih energija
nesvjesnoga
Po Jungu, arhetipovi se ukazuju u snovima, sanjarenjima, slobodnim
asocijacijama preko simbola među kojima su najpoznatiji mudri starac
(za Jastvo), kralj (može biti Jastvo, a i Animus- ovisno o surječju),
kraljica (Jastvo, ali i Anima) i sl. Također, važnu ulogu u Jungovoj
psihologiji ima Persona ili maska- lik koji osobnost/personalnost
«navlači» ili su u nj «uvlači» , uglavnom nesvjesno, tijekom saobraćaja
s drugim ljudima i u prilagodbi raznim životnim situacijama. Persona
je, esencijalno, uloga ili maska koju osobnost igra u životu (otac,
domaćica, službenik, vojnik,..).
Cijela se Jungova psihologija može sažetu u jednu riječ:
individuacija. Individuacija je rast personalnosti koja, u iskustvima i
dramama života, kroz susret s arhetipovima dolazi do ostvarene zrelosti
i cjelovitosti. Po Jungu, njegova je vrsta psihologije namijenjena više
ljudima zrelije dobi koji su realizirali svoje osobne ambicije (seks, karijera, obitelj,
društveno priznanje) te se, zasićeni životnim iskustvima, nalaze na
pragu duhovne krize i propitivanja onoga što se često zove «smisao
života». Potencijalni prigovor da, tako definiranoj, njegovoj
psihologiji nedostaje univerzalnost Jung je otklonio tvrdnjom da i
mladi ljudi mogu osjećati snažan poriv za individuacijom, no da se to
ipak češće događa u zrelije životno doba: izuzetci bi bili veoma rano
psihički razvijeni pojedinci, te ljudi takve psihološke konstitucije
kojima su stalnice ljudskoga postojanja-obitelj i karijera- u drugome
planu. Sam je Jung prihvatio Freudov obrazac formiranja osobnosti u
ranim fazama djetinjstva,
no inzistirao je na tome da je Freudova cjelokupna vizura ograničena i
plošna: po Jungu, Freud je u skladu s mehaničko-materijalističkom paradigmom
i svojim «hidrauličkim» modelom psihe zapravo nametnuo parcijalno
vrijednu interpretaciju životnoga rasta kao univerzalnu-ili, stigavši
na pola puta, pomislio je da je prešao sav put.
Jungov obrazac psihičkoga rasta, inkorporirajući Freudov,
predstavlja pojedinca kao biće koje, svjesno i nesvjesno, stremi
ozbiljenju stanja punoće sebstva (nešto nalik na diktum iz Shakespeareovog "Hamleta"-
"Budi vjeran svom istinskomu Ja"). Individuacija je proces u kojem
čovjek, apsorbirajući psihičke energije što emaniraju iz arhetipova
kolektivnoga nesvjesnog u svjesno iskustvo, te nadvladavajući
opstrukciju unutarnjega neprijatelja ili Sjene i time ekspandirajući
polje ego-personalnosti, raste do vrhunca susreta sa simbolima Jastva
(često prikazanima u likovima osnivača religija poput Krista, no,
nerijetko u slikama cjelovitosti kakve je Jung našao u hinduističkim i
budističkim mandalama, geometrijski pravilnim i zaokruženim figurama), ostvarujući time istinski životno ispunjenje i cjelovitost.
U Jungovoj se psihologiji pojavljuju, kao temeljni, još dva pojma:
psihoidnost zbilje i sinkronost ili sinkronicitet. Prvi je Jung
definirao metaforički: po njegovoj su izrijeci psiha
i fizička stvarnost lice i naličje istoga novčića. Ako se išta suvislo
da iščitati iz te tvrdnje, izgleda je je, bar u naznakama, kod Junga
postojala sklonost objektivnom idealizmu: budući da tvarna zbilja
nije projekcija psihe, niti je psiha manifestacija oblika
visokoorganizirane tvari (stari problem um/mozak)- najrealnije je reći
da po Jungu fundamentalna zbilja obuhvaća i sadrži kako mentalne tako i
materijalne elemente, no jedan ne proizlazi iz drugoga. Ovaj
svjetonazor, koji je zapravo nejasan ontološki
i metafizički iskaz, Jung nije do konca razjasnio. Sukladno toj
metafizici, Jung je postulirao i novi prirodni zakon- sinkronost. Po
njemu, radi se o akauzalnim vezama među pojavama u materijalnom
univerzumu i ljudskim psihičkim doživljajima- opet, ovdje pojave idu
«jedna uz drugu» a ne proistječu jedna iz druge. Ilustracije su
najčešće iz područja parapsihologije (telepatija, prekognicija, ..) te disciplina kao astrologija ili I Ching.
Status Jungove psihologije u novije vrijeme ne može se jednoznačno odrediti, no zorna su bar dva trenda: po znanstveno, pa i scijentistički
orijentiranim psiholozima Jung zapravo i nije psiholog nego moderno
utjelovljenje okultnoga metafizičara, žreca i proroka. Po tom je
poimanju cijela zgrada Jungove psihologije bezvrijedno okultno
petljanje, i kao sustav još ranjivija na kritiku od Freudove, u dobroj
mjeri diskreditirane psihoanalize. Budući da su empirijske i
kvantitativne paradigme doživjele procvat u zadnjim desetljećima (kognitivna znanost, medicinsko imaginiranje mozga, neuropsihologija, računalne simulacije biokemijskih uzroka mentalnih poremećaja,..),
Jungov pristup se u novom ozračju doima beznadno zastarjelim i
neznanstvenim. S druge strane, Jungovi su sljedbenici uspjeli u
integraciji analitičke psihologije
u psihijatrijske nastavne planove u većini zapadnih sveučilišta, pa je
Jungov pristup zadobio stanovitu akademsku respektabilnost. No, glavni
utjecaj Junga nije u području medicine ili psihijatrijske terapije
(uostalom, velik je dio jungovskih analitičara stekao diplome ne na
medicinskim studijama, nego na umjetničkima i sličnim specijaliziranima
institutima), već u širem području kulture, a napose u interpretaciji
mitologije, te kao inspiracija u poljima književnosti, filma, vizualnih umjetnosti i sl. Simultano sa slabljenjem utjecaja u znanstvenim krugovima informatičkoga doba, Jungova nazočnost neprekidno raste u svim porama humanistike, a posebice u onome dijelu opće kulturi modernoga doba zasićenome dominantnim materijalizmom i scijentizmom.
Djela
- "Preobrazbe i simboli libida"
- "Psihološki tipovi"
- "Odnos između ja i podsvijesti"
- "Psihologija i religija"
- "Psihologija i alkemija"
- "Mysterium coniunctionis"
- "Čovjek i njegovi simboli" (uvod)
- "Sjećanja, snovi, razmišljanja"
Re: Karl Gustav Jung
|
Re: Karl Gustav Jung
POJAM ARHETIPA
Arhetip je rec grckog porekla i znaci prauzorak,prasliku,prapismo,a
narocito - prvi otisak.
Arhetip je Jungov pojam koji se odnosi na urodjene
i univerzalne obrasce ponasanja i misljenja, koji predstavljaju
osnovne strukture i dinamicke elemente kolektivno nesvesnog.
Celokupnost i svesnih i nesvesnih zbivanja cine
psihu. Psiha se sastoji iz dveju sfera: sfere svesnog i sfere
nesvesnog. Obe sfere su suprotne po svojim osobinama ali dopunjuju
se cineci jedinstvo psihe. Sfera svesti je samo mali delic totalne
psihe. Ona je, recimo, kao neko malo ostrvo u moru nesvesnog.
Iako je nase Ja samo jedna tacka u centru ovog ostrva, ono dobija
centralno znacenje u celoj nasoj psihi, jer sva nasa iskustva,
kako spoljasnjeg tako i unutrasnjeg sveta, moraju da prodju kroz
to nase Ja da bi uopste bila opazana. Medjutim, nasa svest moze
da opaza i shvati samo mali broj sadrzaja u isto vreme, ostali
sadrzaji ne nalaze se neposredno u svesti, mada jedan njihov deo
moze svakog casa da bude dozvan u svest. Ova oblast zaboravljenih
ili potisnutih sadrzaja pripada individualnom ili licnom nesvesnom.
U daljem otkrivanju naseg nesvesnog zivota doslo
se do predpostavke da nesvesni zivot, osim individualnog nesvesnog,
sadrzi jos jedan, dublji i prostraniji spoj nazvan kolektivno
nesvesnim.Kolektivno nesvesno dato je pre svakog licnog iskustva
i sadrzi opste, za celo covecanstvo tipicne nasledjene forme opazanja
i razumevanja, takozvane arhetipove. Oni predstavljaju ogromno
duhovno nasledje ljudskog razvoja. Oni su otisci opsteljudskog
iskustva sticanog u toku hiljada godina u tipicnim, uvek ponavljanim
situacijama. S toga se pojavljuju u svesti pojedinca kada se ponovi
jedna takva prasituacija u njegovom licnom zivotu.
Arhetipovima, tim nesvesnim, filogenetski nasledjenim engramima
psihe, Jung je pridavao izvanrednu vaznost. Smatrajuci da dokazano
postoje, i to kako u snovima, fantazijama, vizijama, u umetnickom
stvaralastvu (narocito velikih stvaralaca), tako i u sumanutim
sadrzajima i halucinacijama dusevno bolesnih, Jung im je pridavao
dominirajuci funkcionalni karakter. Osim ovoga, Jung je i smatrao
da arhetipovi poseduju veliki energetski naboj.
Prvi put rec arhetipovi Jung je upotrebio tek 1919. godine. Ovaj
izraz Jung je uzeo iz Corpus Hermeticum i iz spisa Dioniziusa
Areopagite. U potrazi za sustinom arhetipova Jung je morao da
dospe do oblasti mitologije, alhemije i istorije religija. On
je tako vremenom postao jedan od najcuvenijih istrazivaca mitova
u nasem veku.
Arhetip je rec grckog porekla i znaci prauzorak,prasliku,prapismo,a
narocito - prvi otisak.
Arhetip je Jungov pojam koji se odnosi na urodjene
i univerzalne obrasce ponasanja i misljenja, koji predstavljaju
osnovne strukture i dinamicke elemente kolektivno nesvesnog.
Celokupnost i svesnih i nesvesnih zbivanja cine
psihu. Psiha se sastoji iz dveju sfera: sfere svesnog i sfere
nesvesnog. Obe sfere su suprotne po svojim osobinama ali dopunjuju
se cineci jedinstvo psihe. Sfera svesti je samo mali delic totalne
psihe. Ona je, recimo, kao neko malo ostrvo u moru nesvesnog.
Iako je nase Ja samo jedna tacka u centru ovog ostrva, ono dobija
centralno znacenje u celoj nasoj psihi, jer sva nasa iskustva,
kako spoljasnjeg tako i unutrasnjeg sveta, moraju da prodju kroz
to nase Ja da bi uopste bila opazana. Medjutim, nasa svest moze
da opaza i shvati samo mali broj sadrzaja u isto vreme, ostali
sadrzaji ne nalaze se neposredno u svesti, mada jedan njihov deo
moze svakog casa da bude dozvan u svest. Ova oblast zaboravljenih
ili potisnutih sadrzaja pripada individualnom ili licnom nesvesnom.
U daljem otkrivanju naseg nesvesnog zivota doslo
se do predpostavke da nesvesni zivot, osim individualnog nesvesnog,
sadrzi jos jedan, dublji i prostraniji spoj nazvan kolektivno
nesvesnim.Kolektivno nesvesno dato je pre svakog licnog iskustva
i sadrzi opste, za celo covecanstvo tipicne nasledjene forme opazanja
i razumevanja, takozvane arhetipove. Oni predstavljaju ogromno
duhovno nasledje ljudskog razvoja. Oni su otisci opsteljudskog
iskustva sticanog u toku hiljada godina u tipicnim, uvek ponavljanim
situacijama. S toga se pojavljuju u svesti pojedinca kada se ponovi
jedna takva prasituacija u njegovom licnom zivotu.
Arhetipovima, tim nesvesnim, filogenetski nasledjenim engramima
psihe, Jung je pridavao izvanrednu vaznost. Smatrajuci da dokazano
postoje, i to kako u snovima, fantazijama, vizijama, u umetnickom
stvaralastvu (narocito velikih stvaralaca), tako i u sumanutim
sadrzajima i halucinacijama dusevno bolesnih, Jung im je pridavao
dominirajuci funkcionalni karakter. Osim ovoga, Jung je i smatrao
da arhetipovi poseduju veliki energetski naboj.
Prvi put rec arhetipovi Jung je upotrebio tek 1919. godine. Ovaj
izraz Jung je uzeo iz Corpus Hermeticum i iz spisa Dioniziusa
Areopagite. U potrazi za sustinom arhetipova Jung je morao da
dospe do oblasti mitologije, alhemije i istorije religija. On
je tako vremenom postao jedan od najcuvenijih istrazivaca mitova
u nasem veku.
Re: Karl Gustav Jung
Od 1946. godine Jung je dopunio svoje ranije ucenje o arhetipovima,
razlikujuci arhetipove za sebe, to jest one koji su potencijalno
prisutni u svakoj psihickoj strukturi, i one koji postaju aktuelni,
koji se mogu opazati onda kada stupe u oblasti svesti kao arhetipske
predstave ili arhatipski proces, stalno pri tome varirajuci u
svome nacinu ispoljavanja, zavisno od opste konstelacije zbivanja.
U stvari, sva zivotna ispoljavanja, ukoliko su uopste ljudske
i tipicne prirode, pocivaju na arhetipskoj osnovi, sve jedno da
li se manifestuju kao bioloska, psiho-bioloska ili duhovna ispoljavanja.
Arhetipovi su, dakle, nevidljivi koreni svesti. Oni, po Jungovoj
koncepciji, u svojoj bipolarnoj strukturi, nose u sebi kako tamnu
tako i svetlu stranu. Otud je i moguce da oni u jednom slucaju,
kao kod genijalnih ljudi, postanu nosioci ,,velikih ideja"
koje sluze covecanstvu kao uzor, dok u drugom slucaju, kod dusevno
bolesnog, postaju njegova kob.
Arhetipovi su samo formalno, ali ne i sadrzajno odredjeni. Jung
poredi njihovu formu sa osovinskim sistemom kristala koji na izvestan
nacin preformira oblikovanje kristala, ne posedujuci nikakvu materijalnu
egzistenciju. Ova egzistencija pojavljuje se tek kada se ovome
osovinskom sistemu pridruze jos i molekuli. Osovinski sistem odredjuje
tako samo stereometrijsku strukturu, ali ne i konkretnu formu
individualnog kristala. Ovo, medjutim, znaci da je arhetip kao
potencijalni ,,osovinski sistem" preegzistentan i imanentan
nesvesnoj sferi psihe.
Arhetipovi su, dakle, individui dati a priori, oni su inherentni
kolektivno nesvesnom. Pitanje kako su oni nastali i kakvo je njihovo
stvarno poreklo, metafizicko je pitanje na koje psihologija ne
moze i ne mora da odgovori.
U govoru nesvesnog, koji je u stvari govor slika, arhetipovi se
pojavljuju u personifikovanoj ili simbolicnoj formi slika. Arhetip
se ne moze do kraja objasniti. Broj arhetipova, koji je relativno
ogranicen, obrazuje stvarni sadrzaj kolektivno nesvesnog. Motivi
arhetipskih slika, shodno filogenetskoj strukturi coveka, u svim
su kulturama isti. Mit o postanju, pad u greh, misterijskoj zrtvi,
Prometeju koji krade vatru, devicanskom zacecu, raskomadavanju
Ozirisa i mnogi drugi, predstavljaju u simbolicno- slikovitoj
formi psihicke tokove covekovog zivota. Isto tako likovi zmije,
ribe, sfinge, velike majke, mudraca, ponavljaju se u ,,individualnoj
mitologiji"pojedinog coveka, ozivljavljjuci na nov nacin
mitologije svih naroda i vremena, oblikujuci se razlicito, prema
strukturi pojedinacne psihe i konstelaciji trenutka koji je ova
psiha iz dubina nesvesnog za sebe oblikovala.
razlikujuci arhetipove za sebe, to jest one koji su potencijalno
prisutni u svakoj psihickoj strukturi, i one koji postaju aktuelni,
koji se mogu opazati onda kada stupe u oblasti svesti kao arhetipske
predstave ili arhatipski proces, stalno pri tome varirajuci u
svome nacinu ispoljavanja, zavisno od opste konstelacije zbivanja.
U stvari, sva zivotna ispoljavanja, ukoliko su uopste ljudske
i tipicne prirode, pocivaju na arhetipskoj osnovi, sve jedno da
li se manifestuju kao bioloska, psiho-bioloska ili duhovna ispoljavanja.
Arhetipovi su, dakle, nevidljivi koreni svesti. Oni, po Jungovoj
koncepciji, u svojoj bipolarnoj strukturi, nose u sebi kako tamnu
tako i svetlu stranu. Otud je i moguce da oni u jednom slucaju,
kao kod genijalnih ljudi, postanu nosioci ,,velikih ideja"
koje sluze covecanstvu kao uzor, dok u drugom slucaju, kod dusevno
bolesnog, postaju njegova kob.
Arhetipovi su samo formalno, ali ne i sadrzajno odredjeni. Jung
poredi njihovu formu sa osovinskim sistemom kristala koji na izvestan
nacin preformira oblikovanje kristala, ne posedujuci nikakvu materijalnu
egzistenciju. Ova egzistencija pojavljuje se tek kada se ovome
osovinskom sistemu pridruze jos i molekuli. Osovinski sistem odredjuje
tako samo stereometrijsku strukturu, ali ne i konkretnu formu
individualnog kristala. Ovo, medjutim, znaci da je arhetip kao
potencijalni ,,osovinski sistem" preegzistentan i imanentan
nesvesnoj sferi psihe.
Arhetipovi su, dakle, individui dati a priori, oni su inherentni
kolektivno nesvesnom. Pitanje kako su oni nastali i kakvo je njihovo
stvarno poreklo, metafizicko je pitanje na koje psihologija ne
moze i ne mora da odgovori.
U govoru nesvesnog, koji je u stvari govor slika, arhetipovi se
pojavljuju u personifikovanoj ili simbolicnoj formi slika. Arhetip
se ne moze do kraja objasniti. Broj arhetipova, koji je relativno
ogranicen, obrazuje stvarni sadrzaj kolektivno nesvesnog. Motivi
arhetipskih slika, shodno filogenetskoj strukturi coveka, u svim
su kulturama isti. Mit o postanju, pad u greh, misterijskoj zrtvi,
Prometeju koji krade vatru, devicanskom zacecu, raskomadavanju
Ozirisa i mnogi drugi, predstavljaju u simbolicno- slikovitoj
formi psihicke tokove covekovog zivota. Isto tako likovi zmije,
ribe, sfinge, velike majke, mudraca, ponavljaju se u ,,individualnoj
mitologiji"pojedinog coveka, ozivljavljjuci na nov nacin
mitologije svih naroda i vremena, oblikujuci se razlicito, prema
strukturi pojedinacne psihe i konstelaciji trenutka koji je ova
psiha iz dubina nesvesnog za sebe oblikovala.
Re: Karl Gustav Jung
Arhetipovi, kao praizvor citavog ljudskog iskustva, prodiru iz
nesvesnog u nasu svest izvanrednom snagom, postavljajuci zadatak
i obavezu da ih ova svest na najbolji moguci nacin integrise i
iskoristi za dalji razvoj licnosti. Zbog toga njihovo pojavljivanje
zahteva punu paznju. Jer kao sto njihovo zanemarivanje moze da
dovede do neuroticnih i cak psihoticnih smetnji, njihovo integrisanje
pomaze procesu individuacije i sazrevanja licnosti, a kod stvaraoca
njihovo srecno uoblicavanje dovodi do umetnicke forme ispoljavanja.
nesvesnog u nasu svest izvanrednom snagom, postavljajuci zadatak
i obavezu da ih ova svest na najbolji moguci nacin integrise i
iskoristi za dalji razvoj licnosti. Zbog toga njihovo pojavljivanje
zahteva punu paznju. Jer kao sto njihovo zanemarivanje moze da
dovede do neuroticnih i cak psihoticnih smetnji, njihovo integrisanje
pomaze procesu individuacije i sazrevanja licnosti, a kod stvaraoca
njihovo srecno uoblicavanje dovodi do umetnicke forme ispoljavanja.
Re: Karl Gustav Jung
Tipicni arhitipovi
Sa psiholoskog stanovista, pokazuje se podela nesvesnog u dve
grupe: jedna vansvesna paiha ciji su sadrzaji okarakterisani kao
licni i druga ciji su sadrzaji nelicni, odnosno kolektivni.
Sadrzaj licno nesvesnog su tekovine individualnog zivota, tekovine
kolektivno nesvesnog su postojeci arhetipovi. Medju arhetipovima
karaktristicni su najvise oni empirijski, koji najcesce i najintenzivnije
uticu na Ja, odnosno remete ga. To su Senka, Anima i Animus. Figura
koja se moze otkriti u visokoj meri, iz sadrzaja licno nesvesnog,
jeste Senka.
Senka, iako cesto nevidljiva, nerazdvojno je vezana za nas, jer
pripada jedinstvu nase licnosti. Senka je nasa ,,druga strana"
ili ,,tamni brat" u nama. Ona predstavlja arhetipsku figuru
koja se u predstavi primitivnog coveka pojavljuje i danas, personifikovana
u raznim formama. Ova nasa druga strana, koja je iz moralnih,
estetskih ili iz bilo kojih drugih razloga odbacena od nase svesti
kao neprihvatljiva, jer se suprotstavlja svesnom principu, nije
nista drugo nego jedna ili vise od onih inferiornih funkcija koje
zajedno sa dominantnim predstavljaju osnovu psihickog zivota.
Sa svojom senkom covek se moze svesti na unutrasnjem, simbolicnom,
ili spoljasnjem, konkretnom planu. U prvom slucaju Senka se pojavljuje
u materijalu snova, na primer, kada se prikazuje kao neka figura
sa odredjenim svojstvima. U drugom slucaju to moze biti figura
iz naseg najblizeg svesnog kruga, kao sto je stariji brat, sestra,
prijatelj itd. Ovi oblici Senke, dalje, mogu da proizilaze iz
naseg individualnog ili kolektivnog nesvesnog. U prvoj polovini
zivota Senka je najcesce individualno nesvesnog porekla, ona je
tada relativno tanka, mnogo se lakse podnosi, a i otkriva. U drugoj
polovini zivota ona postaje sve gusca i ukoliko se njome individua
nije ranije uopste bavila, postaje sve teze podnosljiva i predstavlja
sve tezu prepreku u razvoju naseg Ja. ,,Svako je progonjen od
svoje Senke i sto je ona manje otelotvorena u svesnom zivotu individue,
utoliko je crnja i gusca", kaze Jung. Medjutim, on ne smatra
da senka predstavlja uvek nesto negativno za licnost. Naprotiv,
ona cesto ima pozitivnu vrednost koja je do trenutka susreta sa
svescu pocivala skrivena u nesvesnom, prigusena ostalim funkcijama.
Suociti se sa Senkom - znaci bespostedno i kriticki postati svestan
svoga bica. Dusevne slike Animusa i Anime posreduju izmedju Ja
i unutrasnjeg sveta. Jedna narodna poslovica kaze da svaki muskarac
nosi svoju Evu u sebi. U kojoj meri svaki muskarac nosi i psihicku
zenu u sebi, odnosno da li svaka zena, nezavisno od svoga telesnog
izgleda, nosi u sebi i neki psihicki otisak muskaraca, pitanje
je kojim se Jung posebno zanimao. Od ranije je bilo poznato da
svaki covek osciluje izmedju muskarca i zene u sebi i za ovo tvrdjenje
postoji embrio-anatomsko-fizioloska osnova.
Sa psiholoskog stanovista, pokazuje se podela nesvesnog u dve
grupe: jedna vansvesna paiha ciji su sadrzaji okarakterisani kao
licni i druga ciji su sadrzaji nelicni, odnosno kolektivni.
Sadrzaj licno nesvesnog su tekovine individualnog zivota, tekovine
kolektivno nesvesnog su postojeci arhetipovi. Medju arhetipovima
karaktristicni su najvise oni empirijski, koji najcesce i najintenzivnije
uticu na Ja, odnosno remete ga. To su Senka, Anima i Animus. Figura
koja se moze otkriti u visokoj meri, iz sadrzaja licno nesvesnog,
jeste Senka.
Senka, iako cesto nevidljiva, nerazdvojno je vezana za nas, jer
pripada jedinstvu nase licnosti. Senka je nasa ,,druga strana"
ili ,,tamni brat" u nama. Ona predstavlja arhetipsku figuru
koja se u predstavi primitivnog coveka pojavljuje i danas, personifikovana
u raznim formama. Ova nasa druga strana, koja je iz moralnih,
estetskih ili iz bilo kojih drugih razloga odbacena od nase svesti
kao neprihvatljiva, jer se suprotstavlja svesnom principu, nije
nista drugo nego jedna ili vise od onih inferiornih funkcija koje
zajedno sa dominantnim predstavljaju osnovu psihickog zivota.
Sa svojom senkom covek se moze svesti na unutrasnjem, simbolicnom,
ili spoljasnjem, konkretnom planu. U prvom slucaju Senka se pojavljuje
u materijalu snova, na primer, kada se prikazuje kao neka figura
sa odredjenim svojstvima. U drugom slucaju to moze biti figura
iz naseg najblizeg svesnog kruga, kao sto je stariji brat, sestra,
prijatelj itd. Ovi oblici Senke, dalje, mogu da proizilaze iz
naseg individualnog ili kolektivnog nesvesnog. U prvoj polovini
zivota Senka je najcesce individualno nesvesnog porekla, ona je
tada relativno tanka, mnogo se lakse podnosi, a i otkriva. U drugoj
polovini zivota ona postaje sve gusca i ukoliko se njome individua
nije ranije uopste bavila, postaje sve teze podnosljiva i predstavlja
sve tezu prepreku u razvoju naseg Ja. ,,Svako je progonjen od
svoje Senke i sto je ona manje otelotvorena u svesnom zivotu individue,
utoliko je crnja i gusca", kaze Jung. Medjutim, on ne smatra
da senka predstavlja uvek nesto negativno za licnost. Naprotiv,
ona cesto ima pozitivnu vrednost koja je do trenutka susreta sa
svescu pocivala skrivena u nesvesnom, prigusena ostalim funkcijama.
Suociti se sa Senkom - znaci bespostedno i kriticki postati svestan
svoga bica. Dusevne slike Animusa i Anime posreduju izmedju Ja
i unutrasnjeg sveta. Jedna narodna poslovica kaze da svaki muskarac
nosi svoju Evu u sebi. U kojoj meri svaki muskarac nosi i psihicku
zenu u sebi, odnosno da li svaka zena, nezavisno od svoga telesnog
izgleda, nosi u sebi i neki psihicki otisak muskaraca, pitanje
je kojim se Jung posebno zanimao. Od ranije je bilo poznato da
svaki covek osciluje izmedju muskarca i zene u sebi i za ovo tvrdjenje
postoji embrio-anatomsko-fizioloska osnova.
Re: Karl Gustav Jung
Ovaj odnos je najpre komplementaran i otkriva se na dva nacina:
jedan je cisto unutrasnji i njega susrecemo u nasem nesvesnom
zivotu, u snovima, fantazijama i vizijama, dok je drugi nacin
spoljasnji i to u vidu pronalazenja seksualnog partnera, u kome
se, zapravo, projektuje onaj drugi pol u nama koji nam dolazi
u susret kao dopuna nasoj potrbi za celovitoscu. Ovu vecitu Evu
u svakom muskarcu Jung je nazvao Anima, odnosno vecitog Adama
u zeni, Animus, smatrajuci ih arhetipskim vrednostima.
Najcesca individualna manifestacija Anime kod muskarca predstavljena
je prirodno majkom. Od ovog prvog presudnog kontakta koji sin
ostvari u svome detinjstvu sa majkom u mnogome zavisi kakav ce
karakter primiti njegova Anima. Odvajanje od majke je uopste jedan
od najvaznijih i najtezih problema nastajanja licnosti, narocito,
kod muskarca. Od ovog procesa prirodnog odvajanja od majke zavisi
uopste buduci razvoj coveka. Tako, na primer, pojedini razocarani
muskarci koji u odnosima sa zenom ispoljavaju svoju negativnu
Animu, mogu da pokazu i depresivne, samodestruktivne, pa i samoubilacke
odlike. Nagla i cesta sudbonosna zaljubljivanja ,,na prvi pogled"
takodje predstavljaju mocnu projekciju sopstvene Anime.
Osim ovih negativnih Anima poseduje i pozitivne aspekte u uspelim
brakovima, zatim, na putu stvaralackog uspona itd.
Kao i Anima i Animus ima svoje pozitivne i negativne aspekte u
zenskoj psihi. Kao sto je Anima formirana na prvim iskustvima
deteta sa majkom, tako je i Animus kod zena uoblicavan iskustvima
devojcice sa ocem. I, takodje, od tih iskustava zavisi kakav ce
Animus biti. Ukoliko su ona negativna, Animus ce biti destruktivan,
osvetoljubiv, ubilacki, nesposoban da voli...
Susret sa Animusom i Animom najcesce je dogadjaj druge pololovine
zivota. U prvoj polovini jos je sve i suvise nediferencirano,
emocije su jos jake da bi omogucile proces razlikovanja, diferenciranja
i izbegavanja projekcija. Druga polovina upucena je na jacanje
mislenog procesa, trazenje sinteze i postavljanje licnosti prema
uravnotezavanju suprotnih tendencija. Iako se ovaj cilj nekog
moguceg konacnog uravnotezavanja gotovo nikad ne postigne, znacajno
je ako licnost posla korak dalje u diferenciranju nesvesnih tendencija,
a samim tim i jacanja svesti.
jedan je cisto unutrasnji i njega susrecemo u nasem nesvesnom
zivotu, u snovima, fantazijama i vizijama, dok je drugi nacin
spoljasnji i to u vidu pronalazenja seksualnog partnera, u kome
se, zapravo, projektuje onaj drugi pol u nama koji nam dolazi
u susret kao dopuna nasoj potrbi za celovitoscu. Ovu vecitu Evu
u svakom muskarcu Jung je nazvao Anima, odnosno vecitog Adama
u zeni, Animus, smatrajuci ih arhetipskim vrednostima.
Najcesca individualna manifestacija Anime kod muskarca predstavljena
je prirodno majkom. Od ovog prvog presudnog kontakta koji sin
ostvari u svome detinjstvu sa majkom u mnogome zavisi kakav ce
karakter primiti njegova Anima. Odvajanje od majke je uopste jedan
od najvaznijih i najtezih problema nastajanja licnosti, narocito,
kod muskarca. Od ovog procesa prirodnog odvajanja od majke zavisi
uopste buduci razvoj coveka. Tako, na primer, pojedini razocarani
muskarci koji u odnosima sa zenom ispoljavaju svoju negativnu
Animu, mogu da pokazu i depresivne, samodestruktivne, pa i samoubilacke
odlike. Nagla i cesta sudbonosna zaljubljivanja ,,na prvi pogled"
takodje predstavljaju mocnu projekciju sopstvene Anime.
Osim ovih negativnih Anima poseduje i pozitivne aspekte u uspelim
brakovima, zatim, na putu stvaralackog uspona itd.
Kao i Anima i Animus ima svoje pozitivne i negativne aspekte u
zenskoj psihi. Kao sto je Anima formirana na prvim iskustvima
deteta sa majkom, tako je i Animus kod zena uoblicavan iskustvima
devojcice sa ocem. I, takodje, od tih iskustava zavisi kakav ce
Animus biti. Ukoliko su ona negativna, Animus ce biti destruktivan,
osvetoljubiv, ubilacki, nesposoban da voli...
Susret sa Animusom i Animom najcesce je dogadjaj druge pololovine
zivota. U prvoj polovini jos je sve i suvise nediferencirano,
emocije su jos jake da bi omogucile proces razlikovanja, diferenciranja
i izbegavanja projekcija. Druga polovina upucena je na jacanje
mislenog procesa, trazenje sinteze i postavljanje licnosti prema
uravnotezavanju suprotnih tendencija. Iako se ovaj cilj nekog
moguceg konacnog uravnotezavanja gotovo nikad ne postigne, znacajno
je ako licnost posla korak dalje u diferenciranju nesvesnih tendencija,
a samim tim i jacanja svesti.
Re: Karl Gustav Jung
Arhetipovi su apriorni faktori naseg psihickog funkcionisanja
u istom smislu kao i instinkti. Instinkti se ne moraju prenositi
poucavanjem niti sticati iskustvom. Ptica ce graditi gnezdo i
kada je od rodjenja izolovana od drugih. Arhetipovi su determinante
kao i instinkti, ali sagledane u psihickoj dimenziji. Arhetipovi
se ponasaju u oblasti psihickog kao instinkti u bioloskom. Ovo
na prvi pogled daje utisak da je covek za sva vremena determinisan
i fiksiran njemu nesvesnim snagama, kao sto je zivotinja determinisana
instinktima. Medjutim, time se samo lako previdja uloga svesti
kao dinamickog i razvojnog faktora. Jer ma koliko arhetipovi bili
vecite determinante koje nas odredjuju, svest vec samim njihovim
sagledavanjem unosi promenu u ovom njihovom odnosu. Ona igra istu
ulogu i u kontaktu sa spoljasnjom stvarnoscu, zbog cega se ovaj
spoljni odnos moze uzeti kao paralela koja odrazava i unutrasnji.
covek je i u spoljasnjem svetu ,,odredjen" cinjenicama, pojavama
i prirodnim zakonima. Uocavanjem i otkrivanjem tih zakona on i
ovladava njima.
Primjeri arhetipova
Treba naglasiti da ucenje o arhetipovima, zatim
o snovima kao i tipologija licnosti, spadaju mozda u najoriginalnija
ucenja svajcarskog psihijatra Karla Gustava Junga koja su psihologiji
u svetu donela nesto bitno novo. Mnogobrojna putovanja, kao sto
su ona po severnoj Africi i Kenija, kod Pueblo Indijanaca u Arizoni
i Novom Meksiku, pomogla su Jungu da otkrije i prikaze velike
slicnosti izmedju sadrzaja nesvesnog nekog modernog evropskog
coveka i izvesnih manifestacija takozvane primitivne psihe i njenih
motiva.
,,Kada sam boravio u Ekvatorijalnoj Africi na juznim obroncima
Maunt Elgona, nasao sam da prilikom izlaska sunca muskarci dolaze
pred svoje kolibe, stavljaju sake pred usta i pljuju ili duvaju
u njih. Posle toga dizu ruke u vis i drze dlanove okrenute suncu.
Zapitao sam ih sta to znaci, ali niko od njih nije znao da mi
objasni. Oni su to oduvek cinili i to su naucili od svojih roditelja.
Vrac zna sta to znaci. Na to sam zapitao vraca. On je znao isto
toliko malo kao i drugi, ali je tvrdio da je to znao njegov deda.
To se cini prilikom svakog suncevog izlaska i kada se pojavi prva
meseceva mena posle mladog meseca. Za ove ljude je, kako sam utvrdio,
sunce kao i mlad mesec ,,mungu" ili sto odgovara melanezanskom
,,mana" ili ,,mulungu", a sto misionari prevode sa ,,bog".
Kod Elgonezana rec athista stvarno znaci bog, iako odricu da je
sunce bog. Samo je trenutak izlaska sunca, mungu, odnosno athista.
Pljuvacka i izdisaj znaci supstanciju duse. Dakle, oni prinose
bogu svoju dusu, ali ne znaju sta cine i nisu nikada ni znali.
Oni to cine motivisanim podsvesnim tipom, koji je Egipcanima na
njihovim spomenicima sunce prikazivao kao majmuna sa psecom glavom,
uostalom sasvim svesni da se ovim ritualnim gestom odaje postovanje
bogu. Ovo ponasanje Elgonezana svakako da nam izgleda vrlo primitivno,
medjutim pri tom zaboravljamo da obrazovani zapadnjaci uopste
ne postupaju drugacije. sta bi mogla da predstavlja bozicna jelka,
to su nasi preci znali jos manje od nas, tek u najnovije vreme
se cine napori da se objasni sta bi to moglo da znaci."(Jung)
Arhetip je deo covekove prirode koji ga nagoni da izgovara reci
ili radi radnje kojih nije svestan. Takva vrsta sadrzaja u coveku
je ostala iz takozvanog zlatnog veka u kome su ziveli uceni ljudi
koji su narode poducavali ova ucenja, a samo su mehanicki ponavljani
neki nerazumljivi gestovi. (Jung)
Re: Karl Gustav Jung
Zakljucak
Mnogi Jungovi stavovi, narocito oni koji se odnose na ucenje o
arhetipovima i kolektivno nesvesnom, jos uvek su danas sporni
ili nisu prihvaceni.
Da li njegovo ucenje ima, ipak, i empirijske temelje ili je samo
intuitivni plod njegove vizionarske prirode, ostace pitanje kao
vecita enigma. I da li ce arhetipovi u psihologiji ostati samo
kao asocijacija na Jungovo razmisljanje o licnosti ili ce dobiti
siru i znacajniju upotrbu u teoriji licnosti uopste, pitanje je
za buducnost.
Mnogi Jungovi stavovi, narocito oni koji se odnose na ucenje o
arhetipovima i kolektivno nesvesnom, jos uvek su danas sporni
ili nisu prihvaceni.
Da li njegovo ucenje ima, ipak, i empirijske temelje ili je samo
intuitivni plod njegove vizionarske prirode, ostace pitanje kao
vecita enigma. I da li ce arhetipovi u psihologiji ostati samo
kao asocijacija na Jungovo razmisljanje o licnosti ili ce dobiti
siru i znacajniju upotrbu u teoriji licnosti uopste, pitanje je
za buducnost.
XTRAT :: PSIHOLOGIJA :: Karl Gustav Jung
Strana 1 od 1
Dozvole ovog foruma:
Ne možete odgovarati na teme u ovom forumu