Gornjačka klisura i manastir Gornjak

Gornjačka klisura i manastir Gornjak

Jedna od specifičnosti Homolja su mnogobrojne klisure: Gornjačka, Ribarska, klisura Velike i Male Tisnice, zatim Osaničke reke i klisura reke Do. Najpoznatija je Gornjačka klisura, duga 16 kilometara, koju čine četiri velika meandra. Na platou jednog od njih, na levoj obali Mlave, nalazi se manastir Gornjak, koji je ime dobio po vetru koji duva u klisuri.

U klisuri se nalaze i brojni ostaci utvrđenja starog srpskog grada koji je prestao da živi posle pada Smedereva. Na ulazu u klisuru mogu se videti razrušene stražarske kule, koje su nekada služile za odbranu rimskog vojnog puta (Via militaris) što je prolazio ovuda vodeći za Niš. U Gornjačkoj klisuri takođe se mogu videti i ostaci srednjovekovne srpske mitropolije.

Manastir Gornjak nalazi se u Gornjačkoj klisuri, između Žagubice i Petrovca na Mlavi. Gradnja manastira završena je 1380. godine, a ktitor je bio knez Lazar. Od kada je manastir sagrađen, monaški život u njemu odvijao se bez prekida. Od najstarijih građevina sačuvane su glavna crkva posvećena Vavedenju, i mala kapela u pećini, posvećena sv. Nikoli. Svojom arhitektonskom celinom Gornjački manastir pripada moravskoj školi. Vavedenjska crkva ima trolisnu osnovu sa kupolom. Zvonik i priprada dodati su kasnije. Najinteresantnije freske nalaze se u kapeli sv. Nikole.

Ispod visa Ježevac sa desne strane puta prema manastiru Gornjak nalazi se u samoj planini veliko jezero koje nije ispitano, a sam prilaz je veoma nepristupačan.

Do manastira Gornjak može se stići autobusom, jer se nalazi u neposrednoj blizini puta koji povezuje Petrovac na Mlavi sa Žagubicom. Od Žagubice do manastira ima 27 kilometara, a autobusi između Žagubice i Petrovca saobraćaju nekoliko puta dnevno.

Do Petrovca ćete najlakše stići redovnom autobuskom linijom iz Beograda. Autobus iz Beograda za Petrovac ide nekoliko puta dnevno. Prvi polazak radnim danima je u 8 časova, a poslednji u 20:15. Prvi polazak vikendom je u 11:00, a poslednji u 19:00.

Usled svog specifičnog geografskog položaja, Homoljski kraj nalazi se pomalo izvan glavnih puteva, tako da su u njemu najbolje sačuvana obeležja stare balkanske kulture, narodnih običaja, starih zanata i tradicionalne arhitekture. Niži delovi planina obrasli su grastovim šumama, na srednjim delovima su uglavnom hrastove i bukove šume, dok se na najvišim delovima nalaze uglavnom pašnjaci i livade. Ovde se mogu videti mnogobrojni katuni i bačije, starinska stočarska staništa koja su i dan danas u upotrebi. Tokom leta, između Đurđevdana i Mitrovdana, ovde se može sresti mnoštvo stočara, koji napasaju stada ovaca od čijeg se mleka pravi čuveni homoljski sir.

Izvor: Klub putnika srbije